Türkiye’deki emekliler için hayat şartlarının zor olması sebebiyle insanlar hayatlarını kıt kanaat geçirmemek için aynı zamanda başka işlerde de çalışmak durumunda kalıyorlar. Türkiye’de 10 milyon emeklinin yaklaşık olarak 4 milyonu çalışmaktadır. Başka bir işte çalışıp ekstra gelir elde eden emeklilerin maaşından sosyal güvenlik destek primi adı altında %10’luk bir kesinti yapılıyordu. Bu kesinti Meclis’te kabul edilmiş olan torba yasa ile birlikte kalkmış bulunmaktadır. Bunun sayesinde çalışan emekliler artık maaşlarını kesintisiz bir şekilde alabilecekler. Biz de bu yazımızda çalışan emekliden kesintiler konusunu işleyeceğiz..
Fakat burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta bunun herkes için geçerli olmamasıdır. Bu kaldırılan kesinti sadece 4b emeklileri olanlar için geçerli. 4a emeklisi için hala bu kesinti devam etmektedir.
Eğer kendi işinizi yapıyorsanız emekli maaşınızda herhangi bir kesinti meydana gelmemektedir. Fakat bir kuruma bağlı çalışıyorsanız emekli maaşınızın %10’u kesilecektir ve bu da çalışan emekliden kesintiler kapsamına girmektedir..
Kimleri Kapsıyor?
Çalışan emekliden kesintiler konusunu geniş kapsamlıdır. 29 Şubat 2016 itibariyle yürürlüğe giren bu yasa 4b’ye bağlı olan emeklilerin yüzüne güldü. Emekli olup kendi işini yapmak isteyen, mahallenin köşesine dükkanını açıp çalışmak isteyen, kendi hesabına çalışmaya başlayan veya herhangi bir şirketin ortağı olan emeklilerin maaşından kesinti bu tarihten itibaren yapılmamaktadır. Ancak 4a’ya tabi olan çalışanlar için böyle bir durum bulunmamaktadır. Çalışan emekliden kesintiler konusu onlarda değişiklik gösterebilir.
Emekliliği hangi mertebeden yapmış olursanız olsun, önemli olan emekli olduktan sonra hangi mertebeye göre çalışmaya devam ettiğinizdir. Çalışan emekliden kesintiler de böyle belli olur. Eski adıyla Bağ-Kur’dan emekli olduysanız şu an bir işverene bağlı olarak 4a’lı olarak çalışıyorsanız -eski adıyla SSK’lı olarak kesinti devam edecektir..
Tam tersi durum olarak 4a emeklisi iseniz ve şu an 4b’li olarak çalışmaya devam ediyorsanız artık maaşınızdan kesinti yapılmayacaktır.
4a Çalışanlarına Kesinti
Çalışan emekliden kesintiler konusunda 4a’lı kapsamında olanlara bakalım. 4a’ya bağlı olarak çalışmaya devam eden kişiler bu sosyal güvenlik destek primini ödemeye devam edecektir. Emekli olduktan sonra işçi olarak SSK’lı çalışan emekliler için herhangi bir değişiklik meydana gelmeyecek. Maaşlarında artış olmayacaktır. 4b’ye tabi çalışanlardan kesintinin kalkmasının ardından ertesi ay maaşlarını daha fazla aldıkları için, 4a emeklileri kendi maaşlarında zam olmadıkları için mağdur olduklarını düşündüler. Konudaki kafa karışıklığının en büyük sebebi; yapılan değişikliğin sadece emekli olduktan sonra kendi işini yapan kişiler için geçerli olmasıdır..
Kesinti Oranı
Sosyal güvenlik destek primi adı altında Temmuz 2015’e kadar çalışan emeklinin maaşından %15 kesiliyordu. Bu rakam Temmuz 2015’ten itibaren %10’a düşürüldü. Dolayısıyla, maaşı 1000 TL olan bir emeklinin maaşından 150 TL kesiliyor iken bu rakam 100 TL ye düşürülmüştü. Sosyal güvenlik destek primi tamamen kaldırılan emekliler için net maaş bu orana göre 1000 TL olmuş olacak. Bu sayede yüzde 10’luk bir artış gözlemlenecek. Çalışan emekliden kesintiler konusunda kesinti oranı böyledir..
Borçlar Aynı
29 Şubat itibariyle sosyal güvenlik destek primi kaldırıldı. Fakat bu tarihten önce geçmiş dönemde kendilerine çıkartılmış olan sosyal güvenlik destek primi borcunu hala ödemeleri gerekecek. Borçlar değişmedi, silinmedi. Çalışan emekliler üzerinde yapılan tek değişiklik; kendi işini yapan emekliler için sosyal güvenlik destek primi kaldırılması oldu..
Aylığı Kesip Çalışmak
5510 sayılı Kanuna göre Emekli olduktan sonra çalışmayı sürdürenler sigortalı sayılmayanlar statüsündeler. Bu kişiler SGK’ya göre sigortalı olmadığından mütevellit herhangi bir prim ödemek zorunda da değiller. Fakat aynı zamanda karşılaştıkları riskler açısından koruma altında da değiller. Ancak eğer isterler ise aylıklarını kestirip 4b’li olarak çalışmaya devam edebilirler. Çalışan emekliden kesintiler kapsamında bu kişilerin bu durumları da böyle belirlenmiştir..
Emekli Sandığı İade Ediyor
Emekli sandığına bağlı emeklilerden, emekli aylıklarını 3 ayda bir alanlardan kesilen sosyal güvenlik destek primi tutarları, herhangi bir talebe, dilekçeye gerek olmaksızın iade edilecek. SGK İl Müdürlükleri bu kesilmiş tutarları ilgili hesaplara aktaracak. Çalışan emekliden kesintiler konusu da böyle belirlenmiştir.
Kendi işini açabilecek kadar parası olmayan emeklilerimizin maaşından kesinti hala devam ediyor. İmkanı olmadığı için zor geçindiği için ya da farklı sebeplerden ötürü 4a’ya tabi olarak çalışan emekliler için herhangi bir değişiklik yapılmadı. Kendi işini kurabilecek emekliye ise destek yapıldı. Emekli olup işçi olarak çalışıyorsanız daha az emekli olup ticaret yapıyorsanız daha fazla maaş alacaksınız. Çalışan emekliden kesintiler konusu hakkında daha geniş bilgilere kurumlardan ulaşabilirsiniz.
